Un caso de trancazo (poema de Higinio F. de la Vega)

Si soupéral-o que sufro,
Rapaza, pensando en ti
Si soupéral-o que sufro...
¡Vamos! ¿xa empezas á rir?

En ti penso noít'e dia,
Xamais te pod'olvidar...
¡Muller, non te rías, ten,
Si queres, formalidá!

Eras moi noviña cando
Te vín por pirmeira vez
Y-afellas que... ¡volt'á rir!
¿Qués estar sérea, muller?

Parecéchem'unha rosa
Co-esa car'anxelical...
¡Pro, vamos, sérea un istante
Estar, dime, ¿non podrás?

Co-aquel fogo que n-o peito
Os rapaces soen ter...
¡Pro muller... erel-o demo!
¿A rir volves outra vez?

Eu pensei o meu amor
N'unha carta decrarar...
¡Vaya, ti borracha ou tola
Por forza debes d'estar!

E si non-o fixen, nena
Foi c'o medo de que ti...
Bah, bah, xa m'ench'esta léria;
¿Bulrarte queres de min?

¿Sei que coidas qu'eu agoanto
Com'un boi de palla? Non,
Que mulleres pol-o mundo
Non m'han faltar, ¡vive Dios!

Xa m'iba á marchar, cand'éla,
Deténdome c'unha ollada,
Me dixo: —Non señas burro,
Se non sei d'o que falabas.

—¿Cómo non? —dixen fureoso—
¿Non ouviche?
                        —Non á fé.
—Pro muller...
                         —N-o que pensaba
Atende, que ch'o direi.

Fíxate ben: ¿ti non ves
Aló en baixo qu'un rapaz
Quere guindar c'unha ana
D'aqués albrel as mazás?

—Ben vexo, ¿e qué?
                                  —Que mirando
D'o cativo a acupación
O dono estivo un pedazo,
N-o qu'apenas respirou.

E cando mais descoidado
S'alcontrab'o galepín
Asentoull'un pau n-as costas
Y-o chan lle fixo midir.

Ib'à falar, cando ¡pumba!
Sintín n-o lombo estralar
Un pau, que sin ver quen fora
M'asentaton por detrás.

E cand'ô fin como puiden
O corpo d'o chan erguín
E mirei pr'atrás, un home
Cunha tranca percibín.

Y-ó perguntarlle por qué
Mallar'asi n-o meu lombo,
Contestoume:
                       — Pois moi craro,
D'as mazás son eu o dono.

Pepe d'as Festas

Publicado en el número 18 de A Monteira el 01/02/1890.

¿Cómo es posible que sienta que te he perdido si nunca te he tenido?

Pretérito impertérrito

Trancazos (poema de Higinio F. de la Vega)

Dous médecos famosos,
De parróquea e de cartos moi ganosos,
Pr'acabal-o trancazo dinll'a todos
Que beban augardente pol-os codos.
Este consello en certa pobraceón
Colleron y-achispáronse con ron,
E caendo despois por todos lados
Afeito andaban todos derrangados,
Y-houbo pernas partidas,
Cabezas con trescentos mil feridas,
Frentes escalazadas,
Y-en fin, que pra contadas
Non son todal-as cousas que pasaron,
E recordos afellas ben deixaron,
Pois vese n-aquel pobo,
Qu'o que n'é cox'ou manco é médeo bobo:
Esto proba, leutor, qu'é unha verdá
Qu'hai romédeos pior qu'a enfermedá.

Ouviu á un rapaz dicir
Qu'en Londres y-aló mais lexos
Matab'o dengu'ás presoas
Por dúcias y-hastra por centos,
E como en Galicia o nome
De dengue o trasno lle deron,
O bon d'o rapaz á casa
Chegou cuase que morrendo
C'o susto e berrou: mi madre
Diz qu'en Londres y-outros puebros
Sin podel-o romedear
Vai levando a xent'o demo.

Peps d'as Festas

Publicado en el número 17 de A Monteira el 25/01/1890.

Cantares de Lugo (poema de Higinio F. de la Vega)

O Municipio de Lugo
Parez un xardín de frores,
Composto de Concexales
De moi vareados coores.

Venden troitas n-as tabernas
E n-os mercados n-as hai:
¿Podram'o Siñor Varela
Este mistéreo espricar?

Sigún dicen malas lingoas
Ô pan lle quitan d'o peso,
E fan ben, que pra pesado
Abonda ben o Auntamento.

Tanto cheira o mexadeiro
Qu'hai d'Hospital mesmo â porta,
Que llo encomendo de veras
Ô concexal Sr. Roca.

S'hai algún goapo que queira
Seu valor probar, que vaia
Á praza de S. Fernando
E percure atravesala.

Se queres ouvir burradas,
N-a porta d'a Catredal
Ponte cando san d'a misa
Qu'hai â hora d'o xantar.

¡Vallame Dios! e que modas
Veñen agora por Lugo,
Ándanbos as siñoritas
Co-a cara chea d'engrudo.

Entre melruza e sardiñas
Anda sempre D. Xosé.
Moito mira; pro os asentos
Por debaixo non-os ve.

Revendedeiras de Lugo,
Andade sempre novenas,
Pro que non fagan alcalde
Ô Direutor d'A Monteira.

Dicen qu'en Lugo n'hai auga;
Quen di tal é mintireiro,
Qu'hastra por viño, e por xunto,
Nol-a dan os taberneiros.

Catro cousas hai en Lugo
Moi dinas d'adimirar:
O matadeiro, o alumbrado,
O mercado y-o Hospital.

Pra bon múseco, Xan Montes;
Pra somanáreo, A Monteira,
E pra rapaz infiliz,
Ninguen cal
                     Pepe d'as Festas

Publicado en el número 16 de A Monteira el 18/01/1890.

As miñas filicitaciós (poema de Higinio F. de la Vega)

Non morrín, gráceas a Dios,
Como algún sei que desexa
—Y-o chasco, s'é por herdarme,
Ha ser ben grande abofellas—.
Non morrín ainda e ben forte
Cheguei ô ano noventa.
Y-anque son desconecido,
Y-anque mal moitos me queiran
E me poñan car'a fosca
Porqu'a verdá digo enteira,
O certo é qu'houbo presoas
Ben aducadas y-atentas
Qu'ô empezal-o ano que corre
Envïaronm'as traxetas,
D'as que conta vou a dar,
E perdoenm'a inmodéstea
Os amabres suscriutores
D'o somanáreo A Monteira.

Sin orden e sin concerto,
Escagalladas n-a mesa,
Teño, sin dicir mintira,
Algunhas mais de trescentas.
E como canso siría
Facel-a lista compreta,
Vou tan soílo d'unhas cantas
A acuparme y eso á presa.
A pirmeira que tropezo
É dunha siñora sérea,
Que quere vir pr'este pobo
E naide casa ll'arrenda,
Anque pareza mintira,
E diz: "A Pepe d'as Festas
Electricidade un ano
de fertuna lle desexa".
Como ven os meus leutores
Este cuase me tutea.
Outra, tamén expresiva
Fírmana "Váreas aceras
Que lixosas xa fai tempo
Están co-a lama e as pedras".
A calle d'o Buen Jesús
Dam'as gráceas y-a Lameda
Ô filicitarm'as páscoas
Encárgame no-na esquenza.
A Cañeria, diz outra,
E pas'o nome anqu'é léria,
N-a compaña d'as pinchorras
E d'os lagartos qu'encerra,
Desexa un ano filiz
Ô Siñor Pepe d'as Festas.
A Muralla non m'esquence,
Anqu'a probe xa vai vella,
E de calexós e rúas
Recibín mais de corenta,
Todas pidind'o favor
De que diga n-A Monteira
Seis ou sete palabriñas
Pra-qu'outr'ô fin as entenda.
Non m'estendo mais por hoxe
Que xa vai largo; pro entendan
Que lles qued'agradecido
A todos
             Pepe d'as Festas

Publicado en el número 15 de A Monteira el 11/01/1890.

Volt'e dalle (poema de Higinio F. de la Vega)

Según voces que corren
Por tod'o pobo,
Según contan e dicen,
Según o que óio;
Un novo Alcalde
Pol-o noso Auntamento
Pronto ha nombrarse;

Mais parece qu'a cousa
Non é sinxela,
Pois que váreos pretendan
Collel-a breba;
E divididos
Andan os concexales
En dous partidos.

S'a min me deran creto,
Se tan amabres
Foran, e duas palabras
Soilo escoitarme
Eles quixesen,
Un consello aplicabre
Poida lles dese;

Pro a spranza non teño,
¿Como hei de tel-a,
Se fuciños me puxo
De vara e tércea
Don... non-o digo,
Un concexal qu'é... vamos
Moi conocido,

Tan soilo porque tíven
Estrevemento,
De darlles outro día
Certos consellos;
Sin ter presente
Qu'eles son igoales
Á demais xente?

Mais anque non m'escoiten
Anqu'os ouvidos
Cerren, hei de falarlles,
E s'é preciso,
De cén maneiras,
Berrando hei d'atordirlles
As súas moleiras.

É perciso, siñores,
Mirar con calma,
A quen vades agora
Meter en varas;
Que logo arregro
Non ten a cous'afellas
Por moito tempo.

Pensade qu'algún día,
Chovendo fogo,
A cinza d'a Pentápolis
Redux'os pobos.
Como castigo,
Os pecados d'aqueles
Homes malinos.

Y-antes de dal-o voto,
Co-a vos'almoada
Consultade, amantiños.
Mirai que causa,
Os herros vosos,
Poden ser de castigo
P'aqueste pobo.

Ensaminad'a hestórea
D'os personaxes,
Que c'o pirmeiro sito
Queren chantarse;
Y-o qu'o mereza,
Votade logo todos,
Votad'a presa.

Que s'este paso dades
Con bon acerto,
Han logo bendicirvos
Todos afeito.
¡Ai! non vos ceguen
As pormesas, mirade
Que montos menten,

Que cand'os homes queren
Consiguir algo,
Non, en mintir de cote,
Poñen roparo;
Y-ô pouco tempo,
As pormesas, mintiras
San, como tempros.

O ben d'os demais, todos
Dicen que buscan;
Mais o ben qu'eles queren
Dase n-as úrnias,
Y-os vosos votos,
Sirvirán, pra que crêza,
De bon abono.

Non vos digo mais nada.
Pra qu'entendades
Ben vos vasta qu'o esposto
Y-agor'adiante;
Non vos dobredes
E votade... nas úrnias
A quen debedes.

Pepe d'as Festas

Publicado en el número 12 de A Monteira el 21/12/1889.

¿Cómo saber la edad de un árbol?

Mirando cuántos circulitos tiene su tronco.

(Lástima que para hacer esto haya que matar el árbol).

Consellos d'amigo (poema de Higinio F. de la Vega)

Valentes; mais que digo, Concexales,
Aier simpres mortales,
Hoxe alevados, pol-o mor d'os votos,
D'a nave en qu'afogamos, a pilotos;
Serés inviutos qu'o valor probado
Tedes, cal outro Alfonso n-o Salado,
En Lugo y-aló lexos,
N-os vareados colexos
En que loitastes con valor e brío,
Sin med'os lobos, sin temor ô frío,
En cabalo ou á pé sempre marchando,
E votos mañosiños apañando;
Escoitade unha súprica, un consello,
Qu'anque non ven d'un vello,
Ôs rapaces ás veces se ll'acurren
Cousas que non a moitos que descurren.

Non vos cegue xamais o honor sublime
De chegar onde vos, pois fora un crime;
Non vos ceguen-as gróreas mundanales,
Qu'así como sinales
Nunca quedan d'a bretema n-o espáceo,
Nin d'aurora tampouco o cór rosáceo,
Cando quedés cesantes,
Volveredes a sel-o qu'erais antes:
Simpres particulares,
Xefes tan soilo aló n-os vosos lares;
Non olvidedes, non, qu'o intrés d'o pobo
N-as vosas maus terés e que n'é novo,
Que moitos que pormesas non fixeron
Ô subir ¡ai! d'aquelas s'esquenceron;
Non olvidedes, non, nacesidades
Qu'a vista sempr'están; qu'o que fagades
Én logar tan honroso y-alevado,
Con durez'algún día ha ser xuzgado.
O pobo ¡miña prenda!
Xa moi cansado de que naid'o atenda,
que naide por él intrés se tome,
de qu'entre tantos n-alcontras'un home;
Cansado d'aguantar a personaxes,
Sin duda bos alhaxes,
Puxo en vos a mirada
—Ou fixéronlla por; mais non val nada—
E seria en verdá cousa terribre,
Dende logo, en vosoutros emposibre,
Qu'as spranzas risoñas e douradas
Qu'hoxe pomos en vos fosen buhadas.
Ven está que asistades moi pranchados
A procesiós formados,
De maceiros e gardas precedidos,
De gala todos, como vos vistidos;
Ven está que framantes, de lavita
Asistades a donde vós dan cita,
Co-a medall'ô pescozo
Y-amostrando n-a cara o voso gozo;
Mais así, cal dreitiños alí iredes,
Sin tocar n-as paredes,
Nin lixar, pol-o tant'o traxe novo,
Tamen eixix'o pobo
Que dreitiños marchedes, cando xuntos
Os vitales asuntos
Pr'este pobo esquencido descutades,
E sin lixarvos logo resolvades;
Que pensedes n-o moi xusto castigo
D'algús que s'esquenceron d'o que digo.
Mirade qu'esa mancha nunca pasa,
Antes s'estende, cal so fose grasa,
E pensade dempois qu'han rirse todos
Si levades n-os codos,
N-o peito d'a lavita ou n-a corbata,
A sinal que delata.
Sodes novos algús, sodes galantes,
De fegur'agraceada y-alegantes
E querer non habedes qu'as rapazas
En vos descubran trazas,
O pasear pol-as tardes n-o Cantón,
De pringue n-o gabán ou pantalón.
Limpos sempre, moi limpos, señ'o lema
Como foi d'estos malos versos tema,
E si limpos saides d'aquel Pazo...
Ei darvos un abrazo,
Y-ei pidir qu'ou en mármoles ou bronces
Sexa grabado voso nom'estonces.
Perdonádeme qu'hoxe mais non diga,
Qu'anque pouco e mal feito... tenvos miga.

Pepe d'as Festas 

Publicado en el número 10 de A Monteira el 07/12/1889.

Si tiene usted problemas de memoria y no ha sido evaluado...

Es que no recuerdo si he sido evaluado.

"Bartleby, el escribiente"

Preferiría no leerlo.

¡De xusticia! (poema de Higinio F. de la Vega)

D'unha casa pr'autra
Sin estarse quedo,
Non digo un menuto,
Siquera un momento,
A todos saúda
Sacand'o sombreiro,
Y-a todos lles fala
surrindo e contento.
A un as maus colle
Pra darll'un aperto,
A aquel cham'amigo
Y-hastra compañeiro
E sempre pormesas
Douradas facendo,
A todos ofrece
Distinos afeito,
Milloras que sempre
Serán un proieuto,
Etcétera etcétera,
Por non perder tempo,
E por tantas voltas,
Por tantos paseos,
Que dá porque todos
D'o qu'él non, gocemos,
Esto é, d'unha vida
De paz e sosego.
Tan soilo nos pide
—Ben pouco é, por certo—,
Qu'ôs seus amigorios
O voto ll'es demos.
Feguras d'a hestorea,
Que tanto venero,
¿Que sodes ô lado
D'homiños... tan reutos,
Que tod'ô pospoñen
O ben d'os alleos?
¿Que sodes, decide?
Ladrós de loureiros,
De fama e de groria,
Que non mereceron
As vosas palabras
Nin os vosos feitos.
Deixade qu'os nomes
D'as tumbas borremos,
Qu'as vosas estautas
Pedazos pequenos
Caendo se fagan
Ou polvo, qu'o vento
Esparza n-a terra
Y arrastr'ô deserto.
E vos ¿que facedes,
Sábeos arquiteutos?
Sobr'eses anacos
Que sembrados vexo,
De pedras ou bronces,
Que foron soberbos,
Xa pazos, xa estautas,
Sen darvos sosego,
Alzad'outros novos
Que sexan eternos.

Pepe d'as Festas

Publicado el 30/11/1889 en el número 9 de A Monteira.

Detenido el Dúo Dinámico por pedófilos

Dices que soy negativo pero no es verdad

Solo soy negativo con los demás, porque lo hacen todo mal; conmigo soy muy positivo, porque lo hago todo bien.

Nacesidá (poema de Higinio F. de la Vega)

Todol-os rincós d'as casas
Vexo qu'afeito olen mal,
Por non poñer o Concello,
Cal n-outras partes están,
Colunas adrede feitas
Pra poder cumprimentar
As ganas que sint'a xente
D'algunha' nacesidá.

Se fixer'o noso Alcalde
Unha visita namais
Ô rincullo qu'hai â dreita
Xunt'â porta d'o Hespital,
Xuro que, de ter vergonza,
Tíñase qu'avergonzar,
Ô notar tanto abandono
N-un sito tan prencipal,
Por donde teñen de cote
Os enfermos que pasar.
Esto, leutores, é un crime,
É falta de caridá,
Que sin doerse de naide
Deber'a lei castigar.
Pase qu'esoutros rincullos
Qu'escagallados están
Pol-as rúas, pol-as prazas
Aquí y-alí n-a Cibdá,
Cheiren de xeito por veces
Que naide poid'aguantar.
Están mal, pro nin con moito
Teñen tanta gravedá,
Porqu'o que pasa por diante,
Pod'o fuciño tapar;
Pro qu'un enfermo respire
Eses "mïasmas" que da
A escoria d'o noso corpo,
E que lla vaian levar
(Parez mesmo feito adrede
Pra mais grande croeldá)
A porta por ond'o probe
Ten â forza que pasar,
Esto, afé miña siñora
Comisión municipal,
Elle non ter pulicia,
Nin pizca d'urbanidá;
É non saber por compreto
O que teñen entre maus.
Sr. Alcalde, romedie
Esta gran nacesidá:
Faga sacar ôs rincullos
O defeuto de cheirar,
Mercando algús mexadeiros
Propeos d'anha capital.
Non emporta que non haxa
N-o vrao augas pr'ôs lavar
Todo eso lle ten romedeo
Tendo boa voluntá
Pois sóbralles ôs pilós
Bastant'auga pr'os limpar,
E si o Auntamento cartos
Non ten, por casualidá,
Tire a portada d'os cheiros,
Tírema por Dios ò chán,
Qu'unha portada sin porta
Maldit'a falta que fai,
E d'este xeit-o que veña
A vender ou a mercar,
Sabendo que n-hai licencia
Virá perparado xá.

Si, pois, manda por colunas,
Si por esto vot'a man,
C-o intrés con qu'hai pouco fixo
As casas canalizar,
D'as alabanzas d'o pobo
Merecedor se fará.

Suso

Agora penso me toca,
Anque pouco, á min falar.
Estou conforme c'o dito,
Porqu'abofellas verdá
É que sendo com'é Lugo
De porvincia capital,
Des'o caso de que cheire
—Non á rosas nin mazás—
A mesma porta qu'entrada
Dá o que deron en chamar,
Non seguro se de bulra
Ou de veras, Hespital.
Ali vese un... non sei como
Afellas ll'hei de chamar:
Un castelo, unha muralla
Ond'os microbios están
Ôs enfermos agardando
Pra log'os acompañar,
Como pode suponerse,
Con mal fin e... basta xa,
Qu'eu ben sei qu'as nosas queixas
A d'ouvil-a autoridá.

Pepe d'as Festas

Publicado en el número 8 de A Monteira el 23/11/1889.

A Alfonso XIII lo echaron por corrupto

¿A qué estamos esperando con los de ahora?

A Fernando VII lo llamaban "el rey felón"

No entiendo este sobrenombre. ¿Qué Borbón no lo ha sido?

Remposta (poema de Higinio F. de la Vega)

Cortamos d'ourensano compañeiro
Tio Márcos d'a Portela:

"Di A Monteira qu'eu non-a visito
e tráyoa n-a cabeza;
que lle collin traballos. Os autores
Contesten á indireuta,
qu'eu sempre poño as firmas n-os troballos
alleos, ò pe d'a letra;
en troques pol-o mundo rodan moitos
d'a miña recolleita,
que parecen rapaces d'os d'a Incrusa
sin un signo xiquera
que dé á entender d'á vila onde sairon,
d'a vila non, d'a chencha,
y-hastr'algús vin, sin me causaren pasmo,
firmados c'unha letra,
e cal si fose un capitán dempoixa
postiñas tres estrelas;
d'esto darán razon alá n-Habana
y-alá por Pontevedra,
e milagre será que algo non haxa
tamen pol-A Monteira:
Compañeiro amantiño, non s'anoxe,
non-o boto de perda,
sonlle mouro de paz, gallego enxebre,
non mola mais e deixeme de lérias,
si non recibe o Marcos elle a culpa
d'eses d'as estafetas,
que pra que lean de gorra segun vexo
páganll'os que gobernan."

Non sabe meu amig'o que me prace,
O qu'a y-alma se legra,
Ô ver que non e mudo ¡vamos home!
¿Tiña gana de léria?
É mal feito en verdá c'os traballiños
D'a súa recolleita
Lle rouben, como, di, sen desemulo
N-a Habana e Pontevedra,
Poñendo, cando mais, unha letriña
E logo tres estrelas,
E dixen que lle rouben, qu'outro nome
Non atopo anque queira
Pr'os qu'asi d'os traballos de vostede,
Treidores, s'aporveitan,
Anque penso s'acaso as estreliñas
Endican qu'o poeta,
N-o seu estro s'aleva hastr'onde brilan
Fulgurantes aquelas;
S'é que, pois, ôs ladrós levar pretende
Ôs banquillos d'Audenza,
Conte, amigo, con nos, qu'anque de valde
Farémosll'a defensa.
Pro amiguiño de Dios ¿porque nos dice
S'acaso n-A Monteira,
Socede c'os traballos de que fala
Eso de que se queixa?
Por qu'esquirbir cal fai o qu'estou lendo
E copio ô pe d'a letra:
"e milagre será que algo non haxa
tamen pol-A Monteira",
Eu penso qu'é tan soilo, meu vellliño,
Gana d'armar quimera.
Se non quer, pois, lle chamen arguelleiro
E lle digan qu'enventa,
Sinale n-A Monteira eses traballos
E sináleos a presa.
Que senón hei dicir qu'algunhas veces
Esquirb'o que non pensa.
Dis qu'é mouro de paz: non lle me prace
Tampouco á min a guerra,
Nin de molelo, corno di vostede,
Gana teño abofellas;
Que respeutoso quero ser c'os anos,
E xa que pois s'empeña
En votarllel-a culp'ôs de correos
Eles que se defendan,
Anq'os probes n-as costas levan tantas,
Y-algunhas teñen feitas,
O qu'é d'outras... en fin, meu Tio Marquiños
Esto xa lle me cheira.
Hoxe cálome e pol-os compañeiros
Firmo
            Pepe d'as Festas

Publicado el 16/11/1889 en el número 7 de A Monteira.

Y-auga (poema de Higinio F. de la Vega)

A y-auga apaga a sede

(do libro inédito "Verdades como puños")

D'a y-auga vou á falar
Sin pretensiós desmedidas,
esto é, sin ter qu'acodir
O que d'ela diz a química;
Mais non abril-os paraguas,
Non abrádel-as sombrillas
Nin saquedes empermeabre
Qu'eu non f'alo d'a d'arriba;
D'a que caendo d'as nubes
Nosos campos fertiliza,
As carreteras asenta,
As calles de polvo limpa
Y-o incumprimento d'os bandos
Municipás pon á vista
Ô caer dend'un tellado
Sobr'o probe que transita
Confiado, e sen medo algún,
N'as regras de policía.

Non vou tratar d'a d'o río,
D'a que é pura e cristalina,
D'espello serv'as estrelas
E de vivend'as anguías;
Nin tampouco d'a d'o mar,
D'a qu'en costante porfía,
Desfaise contr'os penedos
En escuma nacarina;
Sinon d'a que n-outros sitos
Corre por alcantarillas
Ben arregradas y en Lugo...
¡Ai! en Lugo as sabandixas
Quezais poideran dicilo,
Si quixeran-as endinas;
Mais xa verán como non,
Anque, cal presoa fina
As colunas d'A Monteira
O recendo lles insista.
Pro xa foran abundantes,
Qu'anque mal coudadas viran,
Anque regaran, âs fontes
Antes de chegar, cortiñas.
Non me queixara, en verdá
Porque... fora toleria.

D'o inverno nad'ei dicir
Que por y-auga non suspira
En Lugo naid'en verdá,
Qu'eu teña ô menos noticia.
Ven o vrau y-empez'a festa:
Como n' hai y-auga n-a vila,
A criada que non quere
A sella poñer en fila
Ô redor d'a fonte, cal
Soldados n'unha rivista,
Y-agardar logo sentada,
Hastra qu'hencher lle premitan,
Ten qu'ir buscal-aló fora,
Y-en buscala, tod'o dia
Dicirse pode que pasa
Sin contar grande mintira,
E n-a casa, mentras tanto
¿Qu'ocurre? Non ten malicia:
Os rapaces corren, berran
Tirando bancos e sillas.
Os vidros rompen y entanto
Cheg'ô fin o médeo dia,
E veu d'afor'o Siñor
Pidindo à pres'a comida,
Y-a Siñora mentras tanto...
Mal se ll'atend'à cociña
Ou o marido que dice
Ten qu'irse logo a oficina,
E cando todo revolto
S'alcontra n-a campailla
Tocan e... ¡vaya unha hora
De vir xente de visita!
E mentres for'a criada
Correndo as sete partidas
Ba ca y-auga, que n'atopa
Ou marmura co-as viciñas,
O Siñor patea, os nenos
A berros se desganitan,
A siñora está n-a sala,
Cal dixemos, entretida,
E n-a lareira os pucheiros
Bufan as cen maravillas,
E cand'ô fin a criada
Chega, e márchas'a visita,
Y-a xantar n-un istantiño
Vai en paz tod'a familia...
O cocido está afumado,
De sopa xa non hai miga,
E... ¿pra que siguir adiante
Contando tanta desdicha?

Siñores d'o Municipio,
¿Sabedes como s'evitan
Espeutáculos d'a crás
D'o que vos pintei enriba?
Pois traguendo y-auga a Lugo,
Qu'afellal-a nacesita.
S'así o facedes, un prémeo
D'esta cibdá agradecida
Recebades, e sinon...
Sinon com'está que siga.

Pepe d'as Festas

Publicado en el número 6 de A Monteira el 10/11/1889.

Nota mental número 2

No emprender ningún proyecto laboral ni creativo con tu pareja de turno.

Proieutos, proieutos, proieutos (poema de Higinio F. de la Vega)

Ouvo en Madril un siñor,
xa fai ben anos por certo,
que tendo soilo unha pruma,
pro tamen tend'o segredo
de manexala cai poucos
poideran afé facelo,
pintou ás mil maravillas
aquela corte ou cortello;
que tal podemos chamarlle
sen dud'algunha os gallegos,
ô ver que, cal a d'os cochos
revosando está d'esterco,
está tamen aquel pobo
de lama e inundiza chéo.
Er'aquel señor que digo
¡pardiolas! un bô suxeto,
e xa na capa embozado,
xa vestido de sereo,
dend'as gardillas quizaves,
ou deade pisos terceiros,
consiguiu ver a Madril
moi ben, e logo sin medo,
en largas páxinas fixo
o retrato mais compreto,
descriución mais esáuta
que d'él sen duda hoxe temos.
¡Grórea o célebre esquirtor!
¡Grória a Rámón Mesonero
Romanos! que er'aquel home
cuio nome hoxe lembro,
e tan soilo pra dicir
que como a pruma non teño
qu'él manexou cal maestro
sin igual por largo tempo,
han perdoarm'os leutores
estes mal medidos versos.

Como n-aquela cibdá,
que descrita foi por certo
con primor por Xulio Verne
n-unha novela de méreto,
e n-a que todos risoños,
todos legres e contentos,
vivian-os cibdadanos
tranquilos e satisfeitos,
sin matárense por nada,
en un descanso perpeuto,
tamen en Lugo vivimos
todos en paz, todos ledos,
bendicindo a nosa sorte,
bendicind'o Auntamento,
incrus'os municipás,
empregados e porteiros,
que anqu'aqui nada s' acabe
e quede todo en proieuto,
n-esto naide poderá
negal-o voso porgreso,
e si non vamos a contas,
por calquer cousa empecemos:
un dia acurrius'a un
—d'o nome xa non me lembro—
pidir pra Lugo ¡que tolo!
pidil-o alumbrado eléutrico:
fixo fortuna ésta chanza
e todos certo xa crêron
qu'ibamos a ter, en Lugo
alumbrado de tal xeito.
Escribíronse mamorias,
fixéronse pras a reo,
consultouse c'os viciños,
consultouse c'os alléos,
e pidíronse noticias,
e falouse n'o Auntamento
y-hastr'ouvo antuséasta que,
deixando de noite o leito,
pol-as calles paseaba
mirando pr'o firmamento,
e dicíndoll'as estrelas,
a lúa e mais os luceiros:
pronto sin luz quedaredes,
non vos nacesitaremos,
pois de Lugo han de fuxir
cal fuxe d'a cruz o demo,
as brétemas d'a mañán
e d'a noit'os mouros velos.
Mais a ilusión, cuase morreu
c'as morcillas os cadelos
—e perdoen os leutores
comparación de taí xeito—,
tamén morreron en Lugo
aqués dourados proieutos...
Requiescat in pace amén
y-a outra cousa pasemos,
mais non hoxe que xa esquirtos
pra ser malo moito levo.

Pepe d'as Festas

Publicado el 19/10/1889 en el número 3 de A Monteira.

¡Ainda non proieutos! (poema de Higinio F. de la Vega)

En prosa, que non verso,
Alá como Dios quixo,
D'as luces o outro día
Falei largo e tendido.
Hoxe vou d'outras cousas
Falar n-o mesmo estilo.

S'o ceo ponse mouro
Y-o vento en remoiños
Anúncea que de presa
A tempesta vai vindo,
Se s'abren n-un istante
D'as nubel-os rexistros,
Y-empezan as pingotas,
Primeiro moi mainiño
Caer e logo as calles
Volvendo longos rios,
Entr'a xente n-a praza
Armas'un rebolicio
Tan grande, que calquera
N'estando adivirtido,
Pensara se por artes
D'encantamento'o xuicio
Perderan todos xuntos
Sen darse conta d'ilo.

Correndo, sen pararse,
En númaro infinito,
Mulleres con farrapos,
Con panos, con molidos,
Con pedras e con cestos
Collendo van os sitos
D'os soportás debaixo
Sen deixar corrunchiño,
Y-o pan, froitas, legumes.
Lacós, untos, touciños,
Os queixos, a manteiga,
Xabón e máis chourizos,
Debaixo d'aqués arcos
Xa quedan recollidos;
Y-esto que d'o mercado
Acabo de decirvos,
E que ven socedendo
En Lugo xa d'antigo,
—Según contan-os vellos—
Probarvos ha de fixo
A gran nacesidade
Qu'aqui todos sentimos.

Unha praza d'abastos
N-a que todo xuntiño
S'atope, sin andaren
Sin direución nin tino,
Sin orde nin concerto,
Sin paradeiro fixo,
Pr'alcontrar calquer cousa,
Pra facer calquer pisto.
Unha práza d'abastos,
Que pobos mais cativos,
Mais pequenos que Lugo,
Gozan quizais fai sigros,
Piden, e non é moito,
Os nosos conveciños.

Doña Petra dos Croques,
Muller de D. Basilio,
Siñora principal
Ou de moitos prencipios,
Que está, fai algús anos
En Lugo, pois distino
En non sei qu'oficina
Ten hoxe o seu marido,
Diciam'unha tarde,
Falando d'esto mismo:
"Aquí, Sr. D. Piepe,
Ya fai anos que vivo,
Pro non puedo afacerme
A tanto revoltixo.
En outras pobraciones
Qu'eu teño ya corrido,
S'alcuentra todo xunto,
Nun logar reducido,
Qu'aquí se volve tola
Una muger, no minto:
Pormero a por la carne
Vay'a Santo Domingo
Dimpues vay a la praza
Por queixos o chorizo,
Asándose n-el vrano
Muriéndose de frio
S'es que viene un invierno
Com'el pasado, ríxido,
Non sei, a fé, en que piensan
Eses del Municipio.
Ustez en La Monteira
Podria con lo dito
Arregrar un romance,
¿No es verdad, mi amigo?".
Y-eu cumpro con poñel-o
Tal com'ela m'o dixo.

Mercar un bon tarreo,
Facer un adificio
De ferro e cantería,
De mármoles e vidro,
Con fontes d'auga pura
Que teñan todo limpo
E fresco, ¡ou, que delicia!
¡Que sono mais bonito!
Mais son'o fin y-o cabo
Que non verán cumprido
En cen anos acaso
D'este pob'os viciños.

Pepe d'as Festas

Publicado el 26/10/1889 en el número 4 de A Monteira.

Cousas miñas... (poema de Higinio F. de la Vega)

Qu'os leutores d'A Monteira
Me conocen fai xa tempo
Ben o-sei, pro sô d'ouvidas,
Pois com'o honor non tiveron
De tratarme, craro está,
Soilo seis ou setecentos
Conócenm'algo por fora
Pro ningún, ningún por drento.
Ben quixera regalar
Un ritrato a todos; pero
Com'esto cust'algús cartos,
E poucos garda o meu peto;
Outra cousa discurrín,
Inventei outro proieuto,
Y-est'era qu'o Direutor
D'a Monteira, bon suxeto,
Pubricas'o meu ritrato...,
Mais esto fora imodesto,
polo que me dixen: nada,
Pois collo a pruma y-eu mesmo;
Ritrátome e xa salvado,
Todo queda n-un momento.
Atendan, pois, os que queiran
Conocerme, que xa empezo.

D' o fiseco nada digo,
Anque teñ'o pensamento,
S'un certamen hai de goapos,
Que n é raro n-estes tempos,
Ir por ver si me conceden
Siquera o pirmeiro prémeo.
Eu ben sei qu'algús dirían
Si me viran, non é certo
Canto digo, e millor fora
Que mudando de consello
En lugar d'ir á un de goapos
Persentáseme á un de feos
Mais ¿quen está n-este mundo
Libre d'envexas e celos?
En canto á dotes morales...
Dios me valla ¡que talento!
¡Qu'agudeza! ¡que bondá!
N-as palabras ¡qúe correuto!
Vamos, siñores, qu'ai veces
Qu'eu mesmo parvo me quedo,
Eu son d'eses homes que,
Como dicen refrás vellos,
Cans'á pedazos de bos,
Son todos miga por drento,
Non teñen grau de malicea,
Son millores qu'o pan tenro
(Non se pasmen si m'alabo,
Qu'abuela ô fin non-a teño);
Pois á pesar de ser goapo
Y-á pesar de ter talento,
Y-agora que me recordo,
Ter moitísemo diñeiro
(Si, como dicen algús,
Y-eu opino qu'é moi certo,
D'os españoles é todo
Canto ten España drento)
Unha vez soila esquirbín,
Como contado xa teño,
A unha rapaza —d'o nome
Lembrarm'agora non quero—
E xa saben os leutores
O resultado d'aquelo
(O recordal-o as bagullas
Canme d'os ollos á rego).
A cavilar moitas veces
Púxenme pra min, e teño
Que s'aquela contestou
Tan mal, foi porqu'en gallego
Redautei a miña esquela
Que pol-o demais, non creo
Qu'ela así me desprecease.
Mais como de calquer xeito
N'hei d'esquirbir noutra língoa,
Anque me quede solteiro,
E como, por outra parte
Cabazas xa mais non quero,
Pois é froito este que deixa
N-a boca certo amarguexo,
Fag'hoxe aló como podo
Este romance de cego,
Por s'hai algunha rapaza
Qu'as aprenseós dand'ô vento,
Teña pensado de ser
Siñora d'o meu afeuto,
Qu'eu agardo carta d'ela,
E ben sei que n-o correo
N'han detela, pois a cousa
É pra min asunto séreo.
E sobr'esto nada tema,
Pois moi fomal lle pormeto
Qu'á naide llo hei dicir,
Qu'hei de gardal-o sacreto.

Mais xa que dixen as prendas
Que m'adonan, tamén penso
Moi naturál é que diga
As que n-elas eu desexo:
Non me cegan bunituras
Pois moitas veces, sospecho,
S'esta se atopa escondida
D'o tocador nos secretos,
Mais con esto que me gustan
As feas dicir non quero,
Esto é, qu'a que me queira
Ha de ser término médeo.
Traballadora, eso si,
Que seipa votar un mendo,
Un zurcido ou un botón,
Pegar n-a camisa un cuello,
Y-en fin, arregrarme un caido
S'acaso me poño enfermo;
Que non teña moita língoa,
Nin forte sexa de xéneo,
Qu'eu quero vivir en paz
E disgústanm'os tiberios;
Que non gaste luxo, pois
Gústanm'os traxes modestos;
Que sexa limpa, y-en fin...
Atáscom'aquí c'o medo:
¿A que non saben vostedes
N-este istantiño en que penso?
¡Pois n-a SOGRA! Vive Dios,
Pensar n-ela soilo tembro,
Os nervos fanme coxegas,
Sinto en min un formigueo...,
Mais c'o que dixen agora;
Dios me libre, non pertendo
O dicir d'aquelas mal,
¿Entenden? (non sex'o deño
Que cospiren contra min
E me quede así solteiro)
E co dito fago punto
Que xa se fai largo esto.

Pepe d'as Festas

Pos-Data as solicitudes
Virán en papel sinxelo.

Publicado el 26/04/1890 en el número 30 de A Monteira.

Finis coronat (poema de Higinio F. de la Vega)

Frorecen os campos,
Verdexan as serras;
Escóitas'o trino
D'as aves palreiras,
As frores amosan
N-a corol'as pelras
D'o fresco recío
Qu'en noites sereas
Van fadas garridas
Ciscando n-a terra,
D'os ríos as augas
Mainiñas xa regan
Os prados, as chousas,
Os campos y-as veigas,
N-os aires s'escoitan
Zumba-las abellas
Y-ô lonxe, d'a rula
D'o pisco, laberca,
Silgueiro e cén outros
A múseca incerta,
E baixo unhos albres,
Na verde pradeira,
Tumbado á bartola
Pacendo n-a céncea
Un prob'estudeante,
Pra quen nada entresan
O canto das aves,
O verde das veigas,
O tenro marmullo
D'as augas lixeiras...
O diaño dos cantos
Y-o demo d'as pelras.

¡Que días aqueles!
¡Qu'angústeas mais feras!
¡Qu'apertos, qu'apuros!
¡Que noités aquelas!
Non come un agusto,
Nin dorme anque queira,
E soña de cote
Y-asústas'e tembra
Tan soilo pensando
N-as horas tremendas,
N-os sigros aqueles
D'angústeas eternas.
Quizaves meu nome
Mais pronto eu esquenza
Qu'aqueles momentos
Terribres de prueba,
Porqu'eu, anqu'amigo
De troulas e lereas,
Tamén fun amigo
D'a Diosa d'as Cénceas,
Qu'é certa siñora
Que chaman Minerva,
Moi fina por corto,
Anqu'a prob'é vella.

¡Ai códeos. codelos,
S'en tod'a carreira,
Com'o mes de Mayo
Chapásedes céncea,
¿Con vos quen podria?
Un neno calquera,
Pois fracos, sin forzas,
Sin sangue n-as veas
Ô fin e facendo
Co a boca unha moeca,
O pleito acabara
D'a foch'a senténcea.
Acas'outro día,
Que mais calma teña
(Pois agora o caso
D'elexir parexa
Conforme ô meu gusto
Entre catro centas,
Como comprendedes
É cousa moi sérea,
Por eso atrasando
Vou tanto a senténcea).
Ei contarvos algo...
Que, vamos, afellas
Qu'habedes de rirvos
Con
        Pepe d'as Festas

Publicado el 07/06/1890 en el número 36 de A Monteira.

¡Desgrácea a miña! (poema de Higinio F. de la Vega)

Ô meu amigo o churrusqueiro poeta
Xesús Rodríguez López

Escoiten vostedes
O qu'a mín me pasa,
O que me socede
Qu'afellas ten grácea.
Díás fai n-a vila
Con unha rapaza
Estiven un pouco
Fala que te fala;
Er'a tal garrida,
Ben feita y-a cara
Tiña mais fermosa
Qu'unha rosa branca,
O corpo era, vamos...
Asi Dios me valla
Como non atopo
Con quen comparala:
Como unha palmeira
Aló n-o Sahara,
Cal d'un ameneiro
A pol mais delgada,
Direita e frensibre
Qu'o ventiño avana
Os pés... mais ô conto:
A dita rapaza
Estiven ben tempo
Sin cansar mirándoa
Hasta que xa tolo,
Ô vel-a tan goapa
Formei o proieuto
De namoricala,
E dicirlle pronto
Que n-a; miña y-alma
Tiñ'a súa imáxen
Y-en fin, canto cadra,
Canto é de costume
Dicírens'os qu'aman;
Y-acasó buscando
—Qu'anque din qu'e calva,
Solen pol-os pelos
Moitos agarrala—
Pasei algún tempo,
Hastra qu'a cachaza
Fún pouquiño á pouco
Perdendo. có-a calma,
E dixenm'estonces:
Vamos n-unha carta
A dicirlle todo
Canto de palabra
Se m'acurriría
S'ô fin atopara.
E collendo a pruma,
Rasca que te rasca,
Dándolle cen voltas
Y-outras cen deixándoa,
Unha esquela ô cabo
Consiguín sacala.
"Ramiño de frores,
Queixo todo nata,
Chiculate, azucre,
Manteiga d'Holanda
Rosquiña de boda"
E non sei xa cantas
Outras cousas ricas
E qu'a min m'agradan
N-a cartiña dita
Tenro lle chamaba;
Mais, crêrán vostedes
Que cando con ánsea
Contestaceón boa
D'ela eu agardaba...
¡Que'fai a gran tuna!
Mándame... ¡mal haxa!
¡Coidado, siñores
Qu'é moit'a disgrácea
Que por onde queira
Sempre m'acompaña!
Mándame... y-afellas
Que ten letra crara,
Mándame, ripito...
Afógam'as bágoas,
Non de sentemento,
De celos é rábacha
Pois mándame... mándame...
¡A sachar patacas!!!
Sintín, como poden
Sopoñer, n-a y-alma
Un tan fero ensulto,
Tan forte palabra,
E mais cando soupen
Qu'a outro aceutara
Porque n'unha esquela
Vella lle chamaba
(Con V pois o probe
Non sabe gramáteca)
Homicida, terque,
Ladroa e incendeárea
Que c'os seus enredos
E co as súas marañas
Púxéralle lume,
Roubárall'a calma,
Deixarô sin folgo
Sin vida e sin fala,
Sopoñans'agora
Un home a quen falta
A vista y-os folgos,
Qu'o corpo ll'alampa,
Que xa non ten xenio,
Que todo lle causa,
E díganme logo
S'a muller qu'o adauta,
Qu'o quer por marido,
Razón, anqu'escasa
Ten ou sen miolos
A probe xa s'hacha,
E díganme logo
S'esto que me pasa
(Co-a mau sobr'o peito)
¿Ten ou non ten grácea?

Pepe d'as Festas

Publicado el 29/03/1890 en el número 26 de A Monteira.

Unha carta (poema de Higinio F. de la Vega)

Onte n-a Praza Maor
E n-a cera d'o Colexo,
Topei un sobre cerrado
C'un pouco pan de centeo.

Como Dios me deu cureoso
Quixen ver que tiña drento,
Baixem'e... vamos por partes:
Com-é natural, pirmeiro
Lîn o sobre, que dicia:
"Ô Siñor Xaquín d'o Rego;
Sacristán, xastr'e pedáneo
N-o logar de Revoredo"
Como, ripito, cureoso
Son —a falt'aquí confeso—,
Racheino á presa e saquei
De letra ben mala un prego
Esquirto d'a cruz ô cabo
Que dicía d'este xeito:
"Meu amigo, aqui me ten
N-esta vila ou n-este inferno
Dando voltas pol-as rúas
Sin descanso nin sosego.

D'acabalo e como puiden
N-a besta moura viñemos
Eu, a parienta, o rapaz
Herba, dous pas de centeo,
Unha cachola cocida,
Catro lacós e dous queixos,
En fin, comida de sobra
Pra manter un mes enteiro
Á mitá d'os galafates
Que sin ter curros nin leiros,
Sin ter bois e sin ter égoas,
nin xatos ter n-os cortellos,
Viven, derrochan e trunfan
Por arte d'encantamento.

Despois qu'a besta deixei
N-a pousada, de boureo
Fumos polo pobo adiante:
¡Que varedá de comérceos!
¡Canta riqueza nas casas!
¡Canta vida, canto xenio!
Á parienta d'a cabeza
Catro veces pol-o menos
Quitáronll'o pano, a min
Facel-o mesmo quixeron
C'o sombreiro, mais d'un lapo
Rompinll'a car'a un pequeno.

Á mañá, despois de ver
Os balcós todos a feito
Con colchas moi adornados
E d'escoital-os gaiteiros
Fumos vel-a proceseón
N-a qu'as fachas van por centos.
Nunca lle vin tanto santo
Nin renidos tantos cregos,
Tantos mayores de tropa,
tantos siñores d'emprego.
Siñorio, non digamos;
Mais que n-a feira d'Outeiro.

Ás doce xa, n-unha chouza
N-o fondo d'a Praza mesmo
Estendímol-o mantel;
Mais os cativos, qu'o demo
Argallan en todas partes,
Encomenzaron de lexos
A tirarnos lama e pedras
Y-outras cousas que non lembro;
Pro nosoutros sen facer
Caso d'aqueles enredos
Xantamos a gusto e lógo
Fomos botar catro netos
A casa de Santa Comba
E quedamos tan prefeutos.

Á tarde tocou a múseca
E formouse tal paseo
Que non se pudía andar.
S'estiver'aquí, meu vello,
Ô ver tanta siñorita
De mantillas e sombreiro
Con polisón (está é moda
Que s'us'agora n-o puebro
Según ouvín a un rapaz,
Consist'en por... con respeuto,
D'a súa cara, us cantos trapos
Mesmo enriba d'o traseiro).

Cánsome xa d'esquirbir,
Outro dia xa veremos
S'algo maís lle conto, porque
Xa que vin a Lugo, penso
Pasar aquí unha somana
Conque délleme recuerdos
A todol-os que pergunten
Por
       Antonio d'os Aneneiros"

Hastr'aquí chegab'a carta
S'outro dia sorte teño
Y-atopar volvo a qu'ofrece
O seu amig'o labrego
Pubricareina s'estonces
Dios me da salud'e tempo.

P. d'as F. 

Publicado en el número 36 de A Monteira el 07/06/1890.

Decir "chiste de mal gusto" es redundante

¿Acaso existe algún chiste de buen gusto?

¿Por qué siempre las figuras más destacadas de un movimiento, sea el que sea, rechazan pertenecer a él?

En Monforte (poema de Higinio F. de la Vega)

Com'era moi natural,
Despois d'aquela senténcea,
Prenunciada, como saben
Os leutores d'A Monteira,
En favor d'o que suscribe
Pol-o señor de Saavedra,
Quixen votar unha cana,
Quixen correr unha juerga,
E dixen: vou a Monforte
Dous dias pasar de léréa.
É verdá qu'algús negóceos,
Qu'ôs meus leutores n'entresan,
Arrastráronm'haci'a vila
Qu'o Cabe caudoso rega.
Pro en fin, quixen dous paxaros
Matar soilo c'unha pedra.
Despois de tres horas largas
Mitido n-o tren a aquela
Antes vila, hoxe cibdá
Cheguei pol-as onc'e médea
Dunha noite requeimante
N'o mes que corre da sega.
S'o espáceo hoxe me sobrara
E se mais tempo tivera,
Describiriavos aquí
O qu'é un wagon de terceira
(Que si viaxo n-esta é porque
N-hai billetes de perrera).
¡Monforte! ouvín que berraba
Un mozo e saltei a presa,
Buscando quen me levase
A unha pousad'a maleta.
Fun parar ô Español,
Onde non hai mala mesa,
Pasabres habitaciós,
Y-unha regular limpeza
Y-en donde sirve un rapaz
Mais listo qu'unha centella.
El fai as camas e barre,
Limp'as botas, sirv'a mesa,
Fai recados, n-o café
A todos presto contenta,
E con todo pra falar
Algús istantes lle quedan.
O bon Tomás é pr'o dono
D'a fonda unha comenéncea.
E falando d'o Español
Non é posibre s'esquenza
O tipo mais popular
Que ten Monforte; calquera
Que n-a vila unhos momentos
Estivese con quen reza,
O que digo ha comprender
Sin que moito mais m'estenda:
¡Don Teodoro! Fai xa tempo
Qu' o esquirtor Neira Cancela
D'este tolo xa nos fixo
Unha maxistral silueta.
Como s'arregra non sei;
Pro sempr'anda de chistera,
De gabán largo... y-en fin
Sempr'en traxe d'etiqueta,
E sempre moi preocupado
Falando d'artes e cénceas;
Xa dicindo qu'imortales
Todol-os homes deberan,
Xa que n-eisisten n-o mundo
Mais qué polvo e vil misérea,
E varaxando cen nornes
E seis ou sete mil fechas
E bebendo cada trago
—De viño non, d'auga fresca—
Que pensando n-a cavida
Do seu estámago deixa.
Mais quen pense qu'en Mooforte
Soilo hai tolos chasco leva,
Pois s'empezei por un tolo
Foi porqu'o tiña mais cerca.
Tod'o que vin non discribo
Pois siria a cousa eterna,
As'é que paso por alto
As empanadas y aquelas
Tortas d'as que nin as migas
Os qu'as proba unha vez deixa,
E falando de rapazas
¡Vive Dios!; non sei afellas
Que dicir, cuaseque todas
Parecéronme morenas;
Pro capaces d'alterar
Ôs mais séreos a moleira.
Mesmo namora seu garbo
Y-atrán á xente co-a léngoa.
De Galicia en poucos pobos
As vin tan goapas e ledas.
S'en vez d'as solicitudes
Se me persenta unha d'elas,
Apelo sin perder tempo
D'a xa citada senténcea.
O qu'é... si... vamos, un día
Por casarme ô fin me peta
Poida que vay'a Monforte
En busca de compañeira.
Ben quixera describir
Aquel vello cintinela
Qu'en S. Vicente deixou
Apostado a Idade Médea,
Ben falar'aquí d'a vista
En Galicia sin parexa
Que se disfrute d'o pé
D'aquela torre xa vella;
Ben d'o Cabe caüdoso,
D'as majestuosas eirexas
Y-en fin de canto Monforte,
Qu'é moito, de bon encerra,
Mais que xa vai moito esquirto
Dicenm'agora d'a emprenta

Pepe d'as Festas

Publicado en el número 42 de A Monteira (19/07/1890).

Voy a hacerle un tatuaje a mi perro

El grajo desgaja un gargajo

Palíndromo

¿Irás a Sarajevo o vejarás a Sari?

Nada entre dous pratos (poema de Higinio F. de la Vega)

(O meu amigo M.P.B.)

Pídesme, meu bon amigo,
Que mande algo pra Monteira,
E cal o sinto cho digo
Eu non che vexo maneira
de poder cumprir contigo.

Sonche franco, lev'o deño,
Confeso que nada valgo,
Y-anque con tal non me aveño,
Hoxe tan soio che teño
A esperanza de ser algo.

Tentoute unha mala fada,
Quen non tén ren pode dar,
E pra poderche agradar
Xa ves que non teño nada
E nada poido mandar.

Ay que me ter compasión,
Quedei sin ispiración,
E son cal vello gaiteiro
Qu'está froxo no punteiro
E soilo toca o roncón.

N'outro tempo xa pasado
Tiñ'as musas d'o meu lado
Y érache unha maravilla,
Hoxe cada redondilla
Faime votar sen pecado.

Y-aquí chegamos ou punto
Que non sei que discorrir,
Vamos, di, qu'ei de decir?
Donde s'alcontra un asunto
Pra d'iste asunto salir?

Non vexo que maxinar,
De nada podes falar,
Ten a xente tal trastenda,
Que si te vas a fixar
Non hay o demo qu'antenda.

Qu'eres un rapaz de brios,
Falas forte y ô dereito,
Pois ármanche cen mil lios
E non sales d'este preito
Nin con San Monteiro Rios.

Se dices que tén Sagasta
Remuitísimo tupé
E desconfias d'a casta,
Ise eche un motivo que
Pr'armala gorda xa basta.

Pois lé Pereira a Monteira
E logo sale Pereira
C'un solto n'o Regional
E ponte d'unha maneira
Que Dios nos libre de tal.

A Cánovas, Dios bendito,
(El me perdone si peco)
Chamarlle guapo é delito,
E ven e próbach'o Eco
Que Cánovas é bonito.

Se dis cousas d'as rapazas
Contan que foi e que veu,
E qu'a xuzgar pol-as trazas
Algunha nena che deu
Unhas grandes calabazas.

Queres facer outra proba,
Fala de literatura
E dirán: "D. Xan d'a Coba",
Que fas versos c'unha escoba
E tes estilo de burra.

Esto pásache de cote,
Sempre o mundo te maltrata
E diche qu'eres un rata
E chámache monigote
Qu'en todo metes a pata.

De modo, qu'en concrusión
De nada podes falar
Anque che den a razón,
Y-o millor eche calar,
Pondo n-a boca un tapón.

Vaiche a pacencía acabada
Estouche d'un xenio fero,
E dóu térmeno a xornada,
Xa ves que che mando?: Nada...
Cero partido por cero.

Higinio F. de la Vega

Publicado en el número 46 de A Monteira (16/08/1890).